De gemeente Staphorst heeft ten minste al vanaf 2014 stappen gezet om de zogeheten burgerkracht van de lokale samenleving structureel in te zetten voor het verbeteren van de beleidsvorming en -uitvoering. Het takenpakket en de rol van gemeente wordt groter, met als belangrijke reden de korte afstand tot de burger op dat overheidsniveau. In de context van deze verandering is ook het in goede banen leiden van processen waarmee de burger invloed kan uitoefenen op het gevoerde beleid belangrijker geworden.
Halverwege 2015 is de Nota burgerkracht gemeente Staphorst 2015-2016 vastgesteld, een uitwerking van inzichten opgedaan tijdens het Project Burgerparticipatie en vastgesteld in het Coalitieakkoord en Collegeprogramma 2014-2018. De Nota markeert een nieuwe verhouding tussen gemeente en burger en gaat uit van het benutten van de burgerkracht, in de vorm van participatie- en initiatiefbeleid, en in de vorm van een vrijwilligersbeleid. Deze Nota vormt het voorwerp van onderzoek in dit rekenkameronderzoek, waarbij aangetekend dat het onderdeel vrijwilligersbeleid daar buiten valt.
Sinds het vaststellen van de vorige Nota is het belang van burgerparticipatie alleen maar toegenomen. De actieve burger laat zich makkelijker voorlichten over ontwikkelingen in haar omgeving en kan zich steeds makkelijker organiseren, de decentralisaties van taken in het sociale domein hebben vorm gekregen (waarbij juist ingezet zou moeten worden op een kleine afstand tot de burger) en de Omgevingswet streeft naar een brede participatie van burgers en bedrijven bij de totstandkoming van besluiten. Het college wil dan ook een Nota Burgerkracht 2.0 opstellen. Hiervoor wil zij input verzamelen over de ervaringen met het huidige burgerparticipatiebeleid. Pro Facto voert samen met Lexnova onderzoek uit dat mede benut zal worden voor de nieuwe Nota.
De hoofdvraag van het onderzoek luidt:
Wanneer, op welk moment in het proces en op welke manier zijn de afgelopen vijf jaar de inwoners van Staphorst betrokken geweest bij de voorbereiding, ontwikkeling en uitvoe-ring van het beleid van de gemeente, welke veranderingen zijn waar te nemen sinds de vaststelling van de Nota Burgerkracht, welke lessen vallen hieruit te leren als het gaat om het realiseren van ‘een nieuwe verhouding tussen burger en overheid’? en hoe kunnen de uitkomsten worden benut in de toekomst?