De dag na de gemeenteraadsverkiezingen van 6 maart 2002 trad de Wet dualisering gemeentebestuur in werking. Dit betekende een overgang van een overwegend monistisch bestuursstelsel naar een overwegend dualistisch bestuursstelsel. De invoering van het duale stelsel heeft geleid tot een scherpere taakafbakening tussen de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders. Door de invoering van de wet hebben beide organen een andere rol gekregen. De gemeenteraad heeft een drietal taken, namelijk een kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende taak. Het college zorgt voor de uitvoering binnen de kaders die gesteld zijn door de gemeenteraad. Het college informeert de raad regelmatig en actief over de uitvoering van het beleid en legt daarover uiteindelijk verantwoording af aan de gemeenteraad.

In het kader van de invoering van het duale stelsel heeft de rekenkamercommissie van de gemeente Weststellingwerf besloten een onderzoek te laten verrichten naar de vraag hoe de bevoegdheden tussen de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders zijn verdeeld. In het bijzonder moet worden gekeken of en zo ja welke bevoegdheden door de gemeenteraad aan het college zijn verleend en in hoeverre het college, en in het verlengde daarvan de organisatie, binnen de grenzen van deze bevoegdheidsverlening is gebleven.

De rekenkamercommissie formuleerde de volgende centrale onderzoeksvraag:
        
Welke gevolgen heeft de wijze van mandatering, delegatie en kaderstelling binnen de gemeente Weststellingwerf voor de besluitvormingsprocessen en de communicatie hierover tussen gemeenteraad en college?

Dit onderzoek gaat over de inhuur van derden door de gemeente Urk. De rekenkamercommissie heeft dit onderwerp gekozen om meer inzicht te krijgen in de omvang en de verschijningsvorm van de inhuur van derden. In dit onderzoek stond de volgende vraag centraal:

Hoe gaat de gemeente Urk om met de inhuur van derden, voldoet deze inhuur aan beleidsmatig te stellen uitgangspunten betreffende doeltreffendheid, doelmatigheid, rechtmatigheid, zorgvuldigheid en transparantie en hoe wordt de gemeenteraad daarover geïnformeerd?

'Inhuur van derden' is een algemene aanduiding voor het inhuren van personen die uiteenlopende diensten verrichten. In dit onderzoek gaat het om personen of bedrijven die geen onderdeel zijn van de gemeente Urk en met wie een contract wordt afgesloten om voor de gemeente diensten te verrichten. De gemeente kan derden inhuren voor verschillende soorten diensten. Dit onderzoek focust zich op die diensten die van belang zijn voor het bereiken van de beleidsdoelen van de gemeente, de daaruit voortvloeiende taken en de controle daarop.

De gemeente Groningen is in 2004 gestart met een bezuinigingsoperatie. Deze bezuinigingsoperatie had ten doel in het tijdvak van 2004 tot en met 2006 de uitgaven van de gemeente te reduceren met 44 miljoen euro en de gemeentelijke organisatie met 387 formatieplaatsen in te krimpen.

Bij de rekenkamercommissie van de gemeente Groningen bestond het idee dat de formatie van de gemeentelijke organisatie vanaf 2008 weer is gaan groeien. Ook signaleerde de rekenkamercommissie een sterke toename van de kosten voor de inhuur van externen. De zorg bestond dat de bezuinigingsoperatie bij een voortdurende groei teniet wordt gedaan.

De rekenkamercommissie van de gemeente Groningen heeft daarom onderzoek laten uitvoeren naar de ontwikkeling van de personeelsomvang, waarbij gekeken is naar het verloop van de bezuinigingsacties, de autonome groei en overige krimp bij de diensten. Tevens is er aandacht voor de inhuur van personeel van derden binnen de gemeente. In het onderzoek is speciale aandacht besteed aan de dienst SOZAWE. De reden hiervoor was dat de rekenkamercommissie in het offerteverzoek constateerde dat de dienst SOZAWE veel minder cliënten bediende dan een jaar daarvoor, maar dat de personeelsomvang van de dienst niet lijkt te zijn aangepast aan deze wijziging van deze taakomvang.

In het onderzoek stond de volgende hoofdvraag centraal:

Welke ontwikkelingen hebben zich voorgedaan in de formatieomvang van de gemeente Groningen in de periode 2004-2008 en heeft dit effect gehad op de inhuur van externen?

De volgende deelvragen zijn onderscheiden:

1.    Hoe heeft de formatieve personeelsomvang van de gemeente Groningen zich sinds 2004 jaarlijks ontwikkeld?

2.    Op welke wijze is de personeelsreductie van de afgelopen jaren gerealiseerd?

3.    Op welke wijze heeft de omvang van de inhuur van externen zich sinds 2004 jaarlijks ontwikkeld?

4.    Hoe zijn de jaarlijkse veranderingen in de omvang van de inhuur van externen per dienst te verklaren?

5.    Is er sprake van een causale relatie tussen de formatiereductie en de omvang van de inhuur van externen?

6.    Hoe is te verklaren dat de personeelsomvang van de dienst SOZAWE ondanks een kleinere taakomvang als gevolg van minder cliënten, de afgelopen jaren niet is afgenomen?

Een van de grote gevaren van een overheid schuilt in overregulering. Het leidt tot veel administratieve rompslomp en veel ergernis, het is duur en veelal weinig effectief. In een land als Nederland is de wens naar deregulering altijd manifest, want leven in vrijheid is (deels) ook leven zonder (te veel) regels.

Rekenkamercommissie Wymbritseradiel heeft met deze overweging in het achterhoofd een onderzoek gedaan naar de vergunningverlening in de gemeente en (als logisch vervolg daarop) naar de handhaving. Want vergunningen die je niet kunt of wilt handhaven, zijn weinig zinvol.

Het onderzoek is in opdracht van de rekenkamercommissie uitgevoerd door onderzoekers van Pro Facto en van I&O Research uit Enschede. In dit onderzoek is de wijze waarop de gemeentelijke organisatie vergunningen heeft afgehandeld en regelgeving heeft gehandhaafd in kaart gebracht, met het oogmerk daarvan te leren. Gekozen is voor de volgende centrale onderzoeksvraag:

Verlopen vergunningverlening en handhaving in Wymbritseradiel rechtmatig, integer en effectief en hoe is de klantgerichtheid van de vergunningverlening?

Het onderzoek concentreert zich op vergunningverlening en handhaving op het terrein van bouwen, milieu, evenementen en het kappen van bomen. In het vervolg wordt steeds gesproken over vergunningen. Hiermee wordt ook de ontheffing (een juridisch andere figuur) bedoeld. Onder handhaving wordt verstaan het toezicht op de naleving en de sanctionering.

De rekenkamercommissie van de gemeente Urk heeft onderzoek verricht naar het subsidiebeleid in de gemeente Urk. Het verlenen van subsidies is een van de instrumenten, welke het gemeentebestuur ten dienste staan om gewenste doelen te bereiken. Doel van dit onderzoek was inzicht te verkrijgen in de systematiek en de praktijk van het subsidiebeleid van de gemeente Urk en zo nodig aanbevelingen te formuleren. De centrale vraag, welke de commissie stelde was:

Hoe is het subsidiebeleid door het gemeentebestuur en de gemeentelijke afdelingen vormgegeven en op welke wijze wordt daar uitvoering aan gegeven?

In dit onderzoek staat handhaving van bouwregelgeving centraal. De rekenkamercommissie formuleerde de volgende centrale onderzoeksvraag:

Vindt de handhaving van bouwregelgeving in Ooststellingwerf doelmatig, doeltreffend en rechtmatig plaats?

Voor het onderzoek is deze vraag uiteengelegd in deelvragen. Deze deelvragen zijn hieronder, geclusterd naar onderwerp, weergegeven.

Rechtmatigheid

1.  Is het beleid met betrekking tot handhaving van bouwregelgeving rechtmatig?
a.  Welke rechtsregels gelden?
b. Wordt gehandhaafd volgens de geldende regels?

2.  Wordt het handhavingsbeleid integer uitgevoerd?
a.  Hoe wordt gewaarborgd dat het handhavingsbeleid integer wordt uitgevoerd?
b.  Wordt het handhavingsbeleid consistent uitgevoerd?

Doelmatigheid en doeltreffendheid

3.  Is het handhavingsbeleid effectief?
a.  Hoeveel capaciteit is beschikbaar voor handhaving (ten opzichte van andere vergelijkbare gemeenten)?
b.  Hoeveel controlebezoeken worden uitgevoerd (ten opzichte van andere vergelijkbare gemeenten)?
c.  Welke effecten heeft het handhavingsbeleid?

De vraag die in dit onderzoek centraal staat is wat de effectiviteit is van het strafrechtelijk milieuhandhavingsarrangement zoals zich dat sinds 2005 heeft ontwikkeld. Deze vraag is afkomstig uit een brief van de bewindslieden van het ministerie van Justitie, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en VROM aan de Tweede Kamer gedateerd op 25 maart 2004. In dit document wordt een nieuwe organisatiestructuur geschetst voor de strafrechtelijke handhaving van milieuzaken en wordt aangegeven dat in 2007 een volledige evaluatie van de milieutaak van de politie en het OM is voorzien. Beschreven wordt dat bij deze evaluatie gekeken dient te worden "of de gekozen structuur adequaat is en in hoeverre de afgesproken capaciteit passend is, gelet op het aanbod, de aard en de zwaarte van de milieucriminaliteit; dit mede in het licht van de sinds 1990 beschikbaar gestelde NMP-gelden." Nadat in 2006 een tussenevaluatie is uitgevoerd wordt met dit onderzoek uitvoering gegeven aan deze evaluatie.

Om antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag heeft een literatuur- en documentstudie plaatsgevonden die is aangevuld met informatie uit een groot aantal interviews met betrokkenen. Aan de hand van de informatie die hierdoor beschikbaar is gekomen, is in kaart gebracht welke overwegingen ten grondslag hebben gelegen aan de vormgeving van het strafrechtelijke handhavingsarrangement. Vervolgens is in kaart gebracht hoe het ontwerp van het handhavingsarrangement op papier is opgetekend en is onderzocht hoe het arrangement in de praktijk functioneert.

Het onderzoek uitgevoerd in samenwerking met prof.dr. J. (Ko) de Ridder. Hij fungeerde als projectleider.

Het onderzoek is in boekvorm verschenen:
J. de Ridder, N. Struiksma, M.J. Schol
Grip op milieuzaken. Evaluatie van de strafrechtelijkie milieuhandhaving.
Serie Bestuursrecht & Bestuurskunde Groningen
ISBN: 978-90-367-3859-0

Het Bureau Financieel Toezicht (BFT) is enerzijds verantwoordelijk voor het financieel toezicht (op zo'n 1450 notarissen, 2000 kandidaat-notarissen, 380 gerechtsdeurwaarders en 410 kandidaat-gerechtsdeurwaarders) en anderzijds voor het toezicht op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT) door notarissen, advocaten, accountants, belastingadviseurs en administratiekantoren. In totaal houdt het BFT in het kader van de WWFT toezicht uitoefenen op ruim 30.000 kantoren met 50.000-60.000 professionals. Het toezicht wordt uitgevoerd door twee aparte sectoren binnen het BFT die organisatorisch gescheiden zijn in een sector Financieel Toezicht en een sector WWFT.

In opdracht van het WODC heeft Arena Consulting in samenwerking met Pro Facto onderzoek verricht naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het toezicht door het BFT. Het onderzoek is uitgevoerd als een bestuurskundige evaluatie van de toezichtstrategie van het BFT. Centraal staat de effectiviteit en doelmatigheid van de sturingsfilosofie rond het financieel toezicht het en WWFT-toezicht. Voor de beoordeling van de effectiviteit en efficiëntie van het BFT hebben de onderzoekers gebruik gemaakt van een vooraf opgesteld analysemodel. Centraal hierin staat een zogenaamde effectiviteitstrap, waarin verschillende niveaus van doelbereiking worden onderscheiden en een contingentietheoretisch verklaringsmodel voor effectiviteit.

De provincie Noord-Holland had het beleid voor de milieuhandhaving in 2004 vastgelegd in de nota 'Glashelder en Glashard'. In 2006 is deze nota geïntegreerd met de nalevingstrategie milieuhandhaving. Deze geïntegreerde nota bevat de uitgangspunten en aanpak bij toezicht en handhaving van de milieuwetgeving. Conform de kwaliteitscriteria milieuhandhaving geeft de nota aan hoe de provincie omgaat met toezicht, repressief optreden, gedogen én de inzet van andere instrumenten om naleefgedrag te bevorderen. Op een aantal punten was de nota aan modernisering toe. In de eerste plaats was er een aantal ontwikkelingen in wet- en regelgeving. Zo traden de Wabo en de nieuwe Waterwet in werking en verschoven de taken tussen provincie, gemeenten en waterschappen voor een deel. In de tweede plaats heeft er een aantal evaluaties van de uitvoering van de strategie uit Glashelder en Glashard plaatsgevonden. Hieruit is gebleken dat de strategie niet op alle punten even effectief en efficiënt werkte en niet voldoende op maat was voor de verschillende terreinen waarop de provincie moet handhaven. De actualisering is uitgevoerd in de periode juni 2009-oktober 2009 door Arena Consulting en Pro Facto.

De centrale onderzoeksvraag luidde als volgt: In welke mate is beleid en uitvoering door de gemeente Dantumadeel op het gebied van de WRO doelmatig en doeltreffend te noemen? Centraal in het onderzoek stonden dus de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid en de uitvoering in de gemeente Dantumadeel van de WRO. Hieronder werd ook begrepen de afhandeling van bouwaanvragen. Bij doeltreffendheid gaat het om de relatie tussen enerzijds een politiek-bestuurlijk doel en anderzijds de daadwerkelijke realisatie ervan. Oftewel: worden de gestelde doelen gerealiseerd? Bij doelmatigheid gaat het om de relatie tussen de ingezette middelen (personeel, financieel) en de geleverde prestaties en/of de effecten ervan.