ZonMw heeft de subsidieaanvraag gehonoreerd voor het onderzoek Leeftijdsgrenzen in de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdkb). Hierin wordt gekeken naar een goede onderbouwing van de leeftijd waarop donorkinderen gegevens van de donor kunnen achterhalen. Het onderzoek onder leiding van prof. dr. Inge van Nistelrooij (Universiteit voor Humanistiek) loopt van 1 oktober 2021 t/m 30 september 2022. Pro Facto heeft in 2019 de Wdkb geëvalueerd.
Onvoldoende onderbouwing
In 2021 worden de eerste donorkinderen die vallen onder de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdkb) 16 jaar. Volgens de Nederlandse wet hebben deze donorkinderen recht op informatie over wie de donor is. Als ze 12 jaar zijn kunnen ze informatie krijgen over sociale en lichamelijke kenmerken van de donor. Als ze 16 jaar zijn, kunnen ze naam, leeftijd en woonplaats van de donor opvragen. Uit onze evaluatie van de wet (door Pro Facto, de RUG en het Amsterdam UMC, lees hier het rapport) bleek dat er onvoldoende onderbouwing was van de huidige leeftijdsgrenzen. De aanbeveling was om de ervaringen van donorkinderen als uitgangspunt te nemen.
Vier invalshoeken
De onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek en partners Pro Facto en Fiom gaan die leeftijdsgrenzen onderzoeken. De overheid wil meer weten over:
- Juridisch: andere leeftijdsgrenzen in Nederlandse en buitenlandse wetten;
- Ethisch: een morele afweging naar wils(on)bekwaamheid, of de leeftijdsgrenzen goed of schadelijk zijn, en of eventuele zorgvuldigheidseisen nodig zijn;
- Psychologisch: de ontwikkeling van kinderen en wat zij kunnen op welke leeftijd;
- Fenomenologisch: de ervaringen van donorkinderen zelf, hun ouders, de donor en hulpverleners
Onderzoeksvraag
Het onderzoek kijkt niet alleen naar de ervaringen met de leeftijdsgrenzen, maar ook welke leeftijdsgrenzen het best passend zijn en welke voorwaarden en/of zorgvuldigheidseisen bij deze leeftijdsgrenzen zouden moeten gelden. Uiteindelijk moet het onderzoek leiden tot een heldere rapportage en een concreet advies aan de Tweede Kamer over de onderbouwing van de leeftijdsgrenzen in de Wdkb.
Samenwerking met belangenorganisaties
Een donor en een donorkind zijn als projectadviseur betrokken bij het onderzoek. In de klankbordgroep zitten ervaringsdeskundigen en vertegenwoordigers van belangenorganisaties: Stichting Donorkind, Freya, Meer dan Gewenst, Alleen met Kinderwens en POINT en het samenwerkingsverband LIDC.
Onderzoekers
Het ethische en fenomenologische deel van het onderzoek zal worden uitgevoerd door prof. dr. Inge van Nistelrooij (projectleider) en prof. dr. Carlo Leget van de Universiteit voor Humanistiek. Het juridisch deelonderzoek wordt uitgevoerd door prof. dr. Heinrich Winter, mr. Nicolette Woestenburg en mr. Tinka Floor van Pro Facto. Het psychologisch onderzoek en het fenomenologisch onderzoek worden uitgevoerd door dr. Astrid Indekeu, dr. Sophie Bolt en dr. Janneke Maas van Fiom.